มาแยกท่า Jump ใน Figure Skating กันเถอะ ฉบับเทคนิคน้อย [Figure Skating 101 สำหรับคนดู ตอนที่ 1]

by GleeGM · February 13, 2021

แยกท่า Jump ใน Figure Skating header — แยกท่ากระโดด สเก็ตน้ำแข็ง jump figure skating

กีฬา Figure Skating ฟิกเกอร์สเก็ต หรือชื่อไทยสเก็ตลีลา องค์ประกอบหลักที่พบในการแข่งมีทั้งลีลาการหมุนตัว (Spin) สเต็ปการสเก็ต (Step Sequence) และองค์ประกอบชูโรงที่ขาดไม่ได้เลยอย่างการกระโดด (Jump)

Jump นั้นมีหลากหลายรูปแบบและอาจเป็นเรื่องที่ทำให้คนดูหลาย ๆ คนยังแยกไม่ออกทั้งหมดว่าแต่ละท่ามันเรียกว่าอะไรบ้าง บทความนี้จะพามารู้จักและแยกท่า Jump ใน Figure Skating กัน !

ตามทฤษฎีแต่ละท่าจะมีนิยามของมันอยู่ว่าต้องปฏิบัติแบบไหนจึงจะเป็นท่าอะไร เช่น “ต้องใช้ปลายเท้าซ้ายกระทุ้งพื้นก่อนกระโดด” (สาธิตการกระทุ้งเท้า) วิธีการการดูขาเหล่านี้จะอิงกับนักสเก็ตส่วนใหญ่ เพราะส่วนใหญ่เค้าจะถนัดเท้าขวาและหมุนตัวทวนเข็มนาฬิกา (เราลองยืนกอดอกแล้วหมุนรอบตัวไปซ้ายมือ ทิศนั้นแหละ) ถ้านักสเก็ตคนนั้นถนัดซ้าย (เช่น Ashley Wagner) เค้าจะหมุนสลับด้านและใช้ขาสลับกับตำราทำให้คนดูต้องสังเกตเพิ่ม

Taking Off Glasses GIFs | Tenor — สภาพตอนดูสเก็ตแรก ๆ
แบบจำท่ากระโดดตามหนังสือ

แต่บทความตัวนี้เราจะมาอธิบายวิธีการแยกท่ากระโดดแบบคร่าว ๆ สไตล์ไม่เน้นเทคนิคเยอะ เน้นหลักการสังเกตเอามากกว่าเพื่อความบันเทิงมากขึ้น ใช้ได้กับทั้งนักสเก็ตหมุนตามเข็มและทวนเข็ม ผู้เขียนเคยลองแยกโดยใช้เทคนิคตามตำราละ แต่ดูจะไม่ใช่ทาง งงอยู่ดี 5555

หมายเหตุ วิธีการแยกนี้เป็นเทคนิคส่วนตัว ที่อาจช่วยจำแนกประเภทการ Jump ได้คร่าว ๆ ราวๆ 70-80% พอเป็นแนวทางให้ผู้อ่านเห็นภาพมากขึ้นจนไปแยกท่าหรือต่อยอดเป็นแนวทางสังเกตของตัวเองในอนาคตได้ ซึ่งมันอาจมีจังหวะที่ไม่เวิร์คเสียทุกครั้งไปเพราะมีบางจังหวะที่ทุกอย่างเกิดขึ้นเร็วมาก 5555 และลักษณะของท่าในการสังเกตดันมีความคล้ายคลึงกัน (จะกล่าวถึงในข้อ 6)

⭐ บทความนี้เป็นตอนแรกของซีรีส์ Basic Figure Skating For คนดู 101 ⭐ (ซีรีส์นี้มี 2 ตอน)

สารบัญ

คำศัพท์สเก็ตน่ารู้ โตไปไม่ลืม ..(มั้ง)

ตามที่เกริ่นไปว่าเราจะเน้นเทคนิคน้อยแต่คงต้องเกริ่น Terms คำศัพท์ที่ใช้บ่อย ๆ ในวงการนี้กันสักเล็กน้อยเนื่องจากเทคนิคยังคงเป็นส่วนสำคัญ เราจะพยายามเล่าให้ไม่มึนกันไปก่อนแล้วกัน

1. Entry เอนทรี่นี้ก็คือการที่นักกีฬาตั้งท่าเตรียมตัวเพื่อที่จะทำการกระโดดกอดหมุนตัวซึ่งบางท่ากระโดดสามารถบอกได้จากเอนทรี่เลย เช่นท่านี้เข้า Entry โดยหันหน้า อีกท่าเข้า Entry จากการหันหลังโดยวิธีการแยกของเราก็คือจะดู Entry เอานี่ล่ะ

Entry หันหน้าเข้า vs Entry หันหลังเข้า Figure Skating — Entry หันหน้าเข้า vs Entry หันหลังเข้า

2. Inside Edge / Outside Edge เป็นคำที่เจอบ่อยๆ ในคลิปแยกสเก็ต มันคือหันมุมคมมีดรองเท้าเอนไปด้านไหนนั่นเอง Inside Edge คือด้านที่อยู่ฝั่งนิ้วโป้งเท้า ส่วน Outside Edge คือด้านที่อยู่ฝั่งนิ้วก้อยเท้า อธิบายอีกแบบก็คือ Inside คือฝั่งติดกับปอดและ Outside คือฝั่งนอกปอด 5555

inside edge outside edge Figure Skating — ช่วยให้เห็นภาพง่ายขึ้นกว่าเดิมมั้ยนะ ? 555

ตัวอย่าง เมื่อคนพูดว่า “Left Inside Edge ในการกระโดด” แปลว่านักสเก็ตต้องใช้ขาซ้ายและเอียงองศาตัวเข้าไปด้านฝั่งนิ้วโป้งเท้าเพื่อทำการกระโดด

figure skating inside edge outside edge by vox — รูปกราฟฟิกเพื่อความเข้าใจ Inside Edge / Outside Edge ที่มากขึ้น
Source: Vox
https://www.facebook.com/Vox/photos/a-figure-skate-blade-has/838627042991566/

ประเภทของ Jump ใน Figure Skating

Jump ที่พบเจอในการแข่งประเภทเดี่ยวมีทั้งหมด 6 ประเภทด้วยกัน ซึ่งแบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ
1. Edge Jump การกระโดดที่ไม่ได้ใช้เท้าช่วยกระทุ้ง ลอยตัวขึ้นไปเลย ได้แก่ Axel, Salchow, Loop
2. Toe Jump การกระโดดโดยมีเท้าหลังช่วยกระทุ้งจิกพื้นน้ำแข็งก่อนลอยตัวขึ้นไป
ได้แก่ Flip, Lutz, Toe Loop (วิธีดูของเราตัวนี้จะแม่นน้อยลงกับท่าประเภท Toe Jump ถ้าใช้การสังเกตข้างของขานักสเก็ตเข้ามาร่วมด้วยจะแม่นยำกว่า) ไปเริ่มกันที่ท่าแรกดีกว่า

1. Axel (ตัวย่อ A)

ท่าตีเข่าเหินเวหา เอ็กเซลที่มาจากชื่อคนคิดค้น Axel Paulsen ไม่ได้หมายถึงโปรแกรมคอมช่องตารางแถบสีเขียวๆ แต่อย่างใด (นั่นมัน Excel !) ตัวย่อที่ใช้ของท่านี้คือ (A) เมื่อไหร่เราเจอใบคะแนนพิมพ์ว่า 2A, 3A เขาหมายถึง Double Axel (หมุน Axel สองครั้ง), Triple Axel ตามลำดับล่ะ

วิธีสังเกตของท่านี้ง่ายที่สุดในบรรดา 6 ท่า เพราะท่า Axel นั้นสามารถดูได้ที่ Entry ได้เลยเพราะเป็นวิธีเดียวที่ใช้ Entry แบบหันหน้าเข้า จุดสังเกตคือเวลาที่สเก็ตกระโดดเค้าจะตั้งท่าเหมือนจะไปตีเข่าใครสักคนยังกะกำลังดูตัวละครเกมส์ตู้ Arcade อัดท่าสักอย่างเลย

axel entry figure skating — เตรียมตีเข่าเหินฟ้า 3 Axel ของ Mao Asada

เกร็ดเล็กเกร็ดน้อยของท่า Axel คือมันเป็นท่าที่ยากกว่าตระกูลอื่น ๆ เนื่องจาก โดยทั่วไป 1 รอบของการกระโดดก็คือหมุน 1 รอบแต่สำหรับ Axel เราต้องหมุนเพิ่มอีกครึ่งรอบกล่าวคือเราต้องหมุนหนึ่งรอบครึ่ง ทางกติกาจึงจะนับว่าเป็น 1 รอบ ฉะนั้นมันจึงมีความยากกว่าชาวบ้านเพราะมันมีรอบครึ่งที่เพิ่มเข้ามา

2. Salchow (S)

ตั้งแต่นี้ไป Entry ของการกระโดดจะหันหลังเข้าหมดแล้ว วิธีสังเกต Salchow มีดังนี้

Entry ของนักสเก็ตจะต้องมีการหันหลังงอเข่าย่อตัวลงเหมือนเตรียมสควอทก่อนจะกระโดดลอยตัวขึ้นไป
(ข้อนี้เป็น Optional) โดยจังหวะช่วงลอยตัวจากพื้น ขานักสเก็ตจะกรีดพื้นไปเต็ม ๆ เราจะเห็นคลื่นน้ำแข็งโผล่ขึ้นมาให้อารมณ์เหมือนบาเรียน้ำแข็งรายล้อมตัว เป็นท่าที่ใครทำก็เห็นชัด 55555 ถ้าเราเห็นใครย่อขาเตรียม Squat ลมแล้วและจังหวัดกระโดดมีปราณน้ำแข็งปรากฏขึ้นมาก็นั่นแหละ Salchow ส่วนตัวเป็นท่าที่เราชอบที่สุดเพราะมันมีปราณน้ำแข็งโผล่ขึ้นมาเนี่ยล่ะ 55555

ที่บอกว่าข้อ 2 เป็น optional เพราะท่าอื่นที่นักสเก็ตพลิกแพลง Entry เพิ่มก็จะมีคลื่นน้ำแข็งเพิ่มขึ้นมาเหมือนกัน แต่พบเห็นไม่บ่อยนัก เช่น Loop ที่โดยทั่วไปเราจะไม่เห็นคลื่นออกมาแต่นักสเก็ตบางรายมีการใช้ Entry ซับซ้อนหมุน เช่น 360° หลายรอบก่อนจะกระโดด Loop จึงทำให้มีคลื่นน้ำแข็งแซมขึ้นมาด้วย

figure skating salchow nathan — Salchow ของ Nathan
1: หันหลังสควอทลม
2: สร้างคลื่นน้ำแข็งขึ้นมาจากพื้น !!
(สีขอบสนามสีน้ำเงินจางลงเพราะมีไอน้ำแข็ง)

figure skating yuzuru hanyu salchow — Salchow ของ Hanyu
1: หันหลังสควอทลม ย่อๆ ไว้ 2: คลื่นน้ำแข็งออกมาแล้นน

3. Loop (Lp)

ท่านี้วิธีสังเกตใกล้เคียงกับ Salchow เปลี่ยนจากการสควอทลมและบาเรียน้ำแข็งเป็นการไขว้ขากากบากก่อนที่เค้าจะกระโดด ซึ่งบางครั้งจังหวะการไขว้ขาจะไม่ชัดบ้าง จะเป็นการไขว้ขวาเบาๆ แต่มันจะมีการซ้อนเท้าสองข้างเป็นเส้นตรงเหมือนกำลังเดินอยู่บนเส้นด้าย

figure skating loop young you shoma uno — Entry หันหลังเข้า มีการไขว้ขวาเข้าหากัน

figure skating loop young you — Loop ของ You Young

4. Flip (F)

เข้าสู่ช่วงท่ายากขึ้น มีจุดสังเกตสองจุด

1.จังหวะกำลังกระโดด นักสเก็ตจะพลิกตัวชึ้บชั้บ
2. มีเท้าขวาช่วยกระทุ้ง (ในรูปที่ 2)
โดยส่วนมากเราจำแค่มีจังหวะพลิกตัวก่อนกระโดดแค่นั้นพอ

figure skating flip nathan chen — สเก็ตหน้าเดินอยู่ดีๆ จู่ๆ ก็พลิกตัว 360° กระโดดเลย

figure skating flip young you — ↑ Flip ของ You Young จะเห็นว่ามีการหมุนตัวตลบชึ้บชั้บ
*(เราใส่จังหวะคำว่า one two ตัวดำ ๆ ไว้ด้วย ! 555)*

5. Lutz (Lz)

เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย: ท่านี้นักพากย์ฝั่งตะวันตกออกเสียงว่า ลัตซ์ แต่นักพากย์ญี่ปุ่นออกเสียงว่า ลุตซึ(ลุตซ์) ซึ่งตามเสียงเยอรมันออกเสียงว่า ลุตซ์ ตามนามสกุลนักสเกตชาวออสเตรียผู้คิดค้นท่านี้ Alois Lutz

วิธีสังเกตของท่านี้คือ

Entry มีการโย้ตัวเอียงมาข้างหน้าเป็นตัว T เฉียง ๆ แบบชัดเจน
ก่อนใช้เท้า(ขวา)กระทุ้งลอยตัวขึ้นไป

figure skating lutz nathan chen kim yuna — Entry โย้ตัวเป็น T เอียงพร้อมเท้าขวากระทุ้ง

figure skating lutz kim yuna — Lutz + Toe Loop ของ Yuna
ไถมาแต่ไกล พร้อมเอียงตัวเป็นตัว T

6. Toe Loop (T)

ท่านี้นักสเก็ตบอกโดดง่ายสุดแต่แยกยากที่สุดสำหรับเรา 555 เพราะเป็นหนึ่งในท่ากระทุ้งที่ใกล้เคียงกับ Lutz สิ่งที่ต่างตามตำราสูตรหมุนทวนเข็มคือ Lutz(และ Flip) ใช้เท้าขวากระทุ้ง แต่ Toe Loop ใช้เท้าซ้ายกระทุ้ง ซึ่งเอาจริงเราดูไม่ทันหรอก 555 ถ้าจะเอาแม่นยำมากขึ้นควรอาศัยการดูขาข้างที่กระทุ้งประกอบ เพราะในหลาย ๆ จังหวะ การดู Entry อย่างการพลิกตัวในจำพวกท่า Toe Jump จะทำให้หลุดได้บ่อยๆ

⚠ ตัวอย่างการแยกยาก (1) ↑

ตัวอย่างการแยกยากที่ทริคสังเกต Toe Loop ของเราอาจไม่รอด เช่น GIF ด้านบนนี้ อย่างจังหวะนี้ Nathan โดด 4T จังหวะเท้าซ้ายกระทุ้งเกิดขึ้นไวมาก ถ้าไม่สังเกตปลายเท้าดี ๆ ก็จะเผลอนึกว่า Salchow ซึ่งความจริง Nathan มีการกระทุ้งเท้าซ้ายอยู่ด้วยอันเป็นสัญญาณของ Toe Loop

figure skating toe loop shoma uno — มีการพลิกตัวจริง แต่อาศัยเท้าซ้ายกระทุ้ง
จึงเป็น Toe Loop

⚠ ตัวอย่างการแยกยาก (2) ↑

ตัวอย่างนี้ก็เช่นกัน มองเผินๆ จะนึกว่า Flip แต่เนื่องจากมีการกระทุ้งเท้าซ้ายขึ้นมาเช่นกัน มันจึงเป็น Toe Loop เช่นกัน

ท่ากระโดดคอมโบ สองจัมพ์ใน 1 เซ็ต

ในการกระโดดเซ็ตนึง นักสเก็ตสามารถใส่คอมโบสองท่าไปในการกระโดดได้ ท่าที่สองที่คนใส่ได้คือ Loop หรือ Toe Loop ดังนั้นถ้าเห็นเค้ากระโดดท่าคอมโบที่สองและมีการกระทุ้งเท้าช่วยนั่นคือ Toe Loop ล่ะ อย่างเช่น GIF ตัวอย่างการแยกยากที่สอง(เสื้อเขียวเข้ม) เขากระโดด 4T + 2T ส่วนตัวอย่างที่ 1 (เสื้อเหลือง)เป็น 4T + 1Euler + 3S. เมื่อมีการใส่ Euler คั่นกลาง (พลิกตัว 1 รอบ) ก็จะเหมือนการ reset ทำให้สามารถกระโดดท่าอื่นนอกเหนือจาก Toe Loop, Loop ได้

ตารางสรุปทั้ง 6 ท่า

หลังจากที่กล่าวมาครบ 6 ท่าแล้ว เราขอสรุปเป็นตารางเพื่อให้ดูง่าย ๆ ดังนี้
โดยอิงหลักการจากนักสเก็ตส่วนใหญ่ (หมุนทวนเข็ม)

ท่ากระโดด	Entry ที่เข้า	ประเภทการกระโดด	ทริคการจำ
Axel	ด้านหน้า	Edge	ตีเข่าเหินฟ้า
Salchow	ด้านหลัง	Edge	1.นั่งย่อ Squat ลมก่อนกระโดด 2.เห็นคลื่นน้ำแข็งช่วงกระโดด (Optional)
Loop	ด้านหลัง	Edge	ไขว้ขาเป็นกากบากก่อนกระโดด
Flip	ด้านหลัง	Toe	1.มีการพลิกตัวหนึ่งสองตลบก่อนกระโดด 2.เท้าขวากระทุ้ง (ถ้าขี้เกียจจำเท้าข้างไหน ให้สังเกตข้อ 1 พอ แต่ความแม่นยำจะลดลง)
Lutz	ด้านหลัง	Toe	1.โย้ตัวเป็น T เฉียงก่อนกระโดด 2.เท้าขวากระทุ้ง (ถ้าขี้เกียจจำเท้าข้างไหน ให้สังเกตข้อ 1 พอ แต่ความแม่นยำจะลดลง)
Toe Jump	ด้านหลัง	Toe	เท้าซ้ายกระทุ้ง (ท่าเดียวที่ใช้เท้าซ้ายกระทุ้ง)

ตารางสรุป 6 ท่ากระโดดฉบับรวบรัด

Next Step รู้ทั้งหมดนี้แล้วทำไรต่อ ?

ทุกคนลองไปฝึกในภาคสนามจริงได้เลย หลัง ๆ รายการใหญ่ ๆ มักจะอัพผ่านช่อง Youtube ของ ISU เอง แล้วโดยส่วนมาก รายการในช่องนี้จะมีการใส่คะแนน Element และตัวท่าไว้หลังจากนักสเก็ตกระโดดท่านั้นเสร็จ เหมาะแก่การซ้อมภาคสนามอย่างยิ่งยวด

mai mihara jump isu element score — ↑ มีช่องคะแนนพร้อมชื่อบอกกำกับด้วยล่ะ

คลิปแนะนำการดูท่า Jump ใน Figure Skating เพิ่มเติม

เอาล่ะ หลังจากผ่านคอร์สเทอร์โบข้อความหนาเตอะกันไปแล้ว มาลองดูคลิปอธิบายตัวนี้เป็นของ Wall Street Journal ซึ่งเชิญ Jason Brown มาช่วยสาธิตให้ เป็นคลิปที่มีการลดความเร็ว การวงกลมเน้นจุดที่ต้องให้โฟกัสได้ดีทีเดียวเชียว 👍👍 คราวนี้ถ้าในคลิปมีการพูดถึงคำศัพท์ต่าง ๆ เราก็ไม่น่าจะงงกันแล้วล่ะ

จบไปแล้วกับวิธีการแยกท่ากระโดดฉบับเทคนิคน้อย เอ๊ะ นี่น้อยแล้วเหรอ… น่าจะช่วยคนอ่านให้แยกท่ากระโดดได้ง่ายขึ้น ทั้งนี้ทั้งนั้นถ้าเกิดว่าใครมีทิปหรือเทคนิคดีๆ ที่อาจช่วยแยกได้แบบไม่ต้องใช้เทคนิคมากแล้ว มาแชร์ๆ เพิ่มกันได้ที่
About Me นะง้าบ

ในแผนการเขียนบทความตอนถัดไปของซีรีส์ Basic Figure Skating 101 For คนดู เราจะพูดถึงวิธีการนับคะแนน + การอ่านใบคะแนนแบบพื้นฐาน, การคำนวณ GOE, อะไรคือ TES + PCS = TSS ? แล้วแจกันใน

ตอนที่ 2: มาอ่านใบคะแนนของ Figure Skating กันเถอะ

🍉 ตอนที่ 2: มาอ่าน ใบคะแนน ของ Figure Skating กันเถอะ ฉบับเลขน้อย (น้อยจริงๆ…เรอะ ?) คลิกเล้ยยย

🖊 Author: GleeGM
🔎 Peer Review: Riko Rikarin

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ

⛸ ประสบการณ์ไปดูงานแข่งไอซ์สเกต ISU Junior Grand Prix Bangkok 2023 รายการสเกตซีรีส์กรังปรีซ์ครั้งแรกในไทย 🇹🇭

⛸ Medalist มังงะฟิกเกอร์สเก็ตเรื่องล่าสุดแห่งปี 2020 รอคอยเซตติ้งแบบนี้มานานแล้ว !

🎬 ฉันที่เกือบอายุ 30 ในที่สุดก็เจอ “หนังในดวงใจ” กับ Ice Castles (1978) สักที

🛒 สั่งของ NBA Store บอกเล่าประสบการณ์แบบสั่งเองไม่ผ่านร้านหิ้วโดนไปกี่บาท?

🏀 บล็อกหัวข้อกีฬา คลิก | 📖 รีวิวBook หนังสือ |🎧 รีวิว Music ดนตรี | 📺 รีวิว Anime อนิเมะ | 🪝 รวมมิตรรีวิวทุกประเภท All Reviews

References:

– skatesweden.se/en/figureskatingatoz/jumps-an-introduction/
– https://www.quora.com/When-watching-figure-skating-whats-the-easiest-way-to-tell-the-difference-between-a-lutz-toe-loop-salchow-and-an-axel